Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, z inicjatywy własnej lub inicjatywy mieszkańców, po przeprowadzeniu konsultacji.

Inicjatywa mieszkańców dotycząca utworzenia sołectwa wymaga poparcia, co najmniej 60% mieszkańców danej miejscowości.

Projekt granic sołectwa sporządza wójt w uzgodnieniu z inicjatorami jego utworzenia.

Przebieg granic sołectwa powinien – w miarę możliwości – uwzględniać naturalne uwarunkowania przestrzenne, komunikacyjne,  więzi społeczne i gospodarcze, a także czynniki historyczne, które miały wpływ na ukształtowanie się danej wspólnoty.

Organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym – sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka.

Kadencja organów jednostek pomocniczych trwa 4 lata.

Sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania.

Sołtys korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.

Przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej (sołtys) może uczestniczyć w pracach rady gminy, bez prawa udziału w głosowaniu.


W gminie Lelis jednostkami pomocniczymi są sołectwa. Jest ich 23 tj.:

1. Białobiel
2. Dąbrówka
3. Długi Kąt
4. Durlasy
5. Gąski
6. Gibałka
7. Gnaty
8. Kurpiewskie
9. Lelis
10. Łodziska
11. Łęg Przedmiejski
12. Łęg Starościński
13. Łęg Starościński - Walery
14. Nasiadki
15. Obierwia
16. Olszewka
17. Płoszyce
18. Siemnocha
19. Szafarczyska
20. Szkwa
21. Szafarnia
22. Szwendrowy Most
23. Aleksandrowo